دانشگاهها در لایحه بودجه سال 92، استقلال خود را از دست میدهند. چراکه بودجه آنها در سال آینده زیر عنوان وزارت علوم آمده است.
با اینکه در برنامه پنجم توسعه، تاکید شده ردیفهای بودجه دانشگاهها باید مستقل باشد، ولی براساس این لایحه، ردیف بودجه مستقل دانشگاهها حذف میشود. البته به گفته نمایندگان سعی میشود تا بار دیگر این ردیف مستقل برای دانشگاهها اعمال شود.
رییس کمیسیون آموزش مجلس، درباره بودجه مستقل دانشگاه میگوید: «کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، پیشنهادهای اساسی خود را به کمیسیون تلفیق ارائه خواهد کرد و دولت هم باید کمک کند تا این مسئله حل شود.»علی عباسپور تهرانی، رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هشتم در مورد استقلال بودجه دانشگاهها میگوید: «در دولت نهم و دهم، شاهد بودیم که هر سال تلاش میشد تا اختیار دانشگاهها گرفته شود و به وزارت علوم و ارگانهای دیگر داده شود.» به گفته تهرانی، این موضوع مغایر مطالعاتی بود که انجام شده است. چراکه هر دانشگاه معتبری که در دنیا وجود دارد، مستقل است، فقط از دولت اعتبار میگیرد و استفاده میکند. به همین دلیل در برنامه پنجم توسعه تاکید شد تا اعتبار تمام دانشگاهها، تشکیلات اداری، قوانین و مناقصههای آنها در اختیار هیات امنای خود دانشگاه باشد و از دولت مستقل شود.
او همچنین ادامه میدهد: «ولی هرسال دولت این بودجه مستقل را حذف میکرد و زیر نظر وزارت علوم قرار میداد تا این وزارتخانه بودجه را اختصاص دهد.» این درحالی است که در قانون بودجه،بندی وجود دارد مبنی بر اینکه اعتبار دستگاههایی که به طور مستقل در لایحه عنوان نشدهاند تا 30درصد با دستور رییس آن وزارتخانه قابل جابهجایی است. در حالی که به عقیده عباسپور تهرانی، بودجه هیچ دانشگاهی قابلیت جابهجایی ندارد. از طرف دیگر به دلیل طرح آمایش سرزمین نمایندگان و مسئولان به وزارت علوم فشار میآورند تا دانشگاهی در هر شهری تاسیس کنند. این تاسیس کردنها در ادامه به اعتبار هم احتیاج دارد. به این صورت اگر بودجه دانشگاهها مستقل نباشد، وزارتخانه مجبور میشود از بودجه دانشگاههای مادر و اصلی مانند دانشگاه تهران کم کند و به دانشگاه تازه تاسیس بدهد. در این صورت به گفته رییس کمیسیون آموزش مجلس هشتم، بودجه دانشگاهها به جای اینکه صرف توسعه و افزایش کیفیت و رتبه دانشگاهها شود، صرف برنامهها و دانشگاههای کوچک میشود.
تهرانی همچنین میگوید: «دولت موظف است بودجه را براساس قانون بودجه تنظیم کند. به عقیده من گرفتن استقلال دانشگاهها اصلا به صلاح نیست. چراکه پیشرفت آنها در گرو استقلال آنهاست.» از طرف دیگر با دیرکردی که دولت هر ساله در تقدیم بودجه به مجلس دارد، تا این بودجه به وزارتخانه برسد و به دانشگاهها داده شود، خیلی از کارهای پژوهشی و عمرانی عقب میافتد. به عقیده او، بهتر است که حساب و کتاب دانشگاهها به دست خودشان باشد، تا اینکه رییس دانشگاهها جلو در وزارت علوم برای گرفتن اعتبار صف ببندند. علاوه بر این، بودجه کلی دانشگاهها و بخش پژوهش هم کاهش داشته است. درحالی که بنا به ادعای معاونت برنامهریزی و راهبردی، بودجه سال 92 دانشگاهها 9/5درصد رشد داشته، ولی نمایندگان مجلس میگویند نه تنها رشد نداشته، بلکه کاهش هم داشته است. البته این اختلاف در آمار به عقیده نمایندگان، برای این به وجود آمده که دولت در لایحه بودجه، یارانه غذا را که قبلا متمرکز در صندوق رفاه دانشجویان بوده در بودجه دانشگاهها محاسبه کرده است. به همین دلیل، به گفته محمدمهدی زاهدی، رییس کمیسیون آموزش مجلس، بودجه مربوط به دانشگاهها یکدرصد رشد منفی داشته است. البته قسمت پژوهشگاهها هم سر جمع، با 7درصد رشد منفی در بودجه مواجه بوده است.
زاهدی، درباره کاهش بودجه سال آینده وزارت علوم میگوید: «با تحقیقات کارشناسی که کمیسیون انجام داده، این بودجه نه تنها رشد نداشته بلکه کاهش هم داشته است. البته طی این چند روز رایزنیهایی انجام گرفته و امروز آخرین صحبتها و تصمیمات در این زمینه بیان میشود.» او همچنین ادامه میدهد: «این کاهش در بخش پژوهشگاه، میتواند در تولید علم اشکال ایجاد کند. ولی درسایر حوزهها ایرادی به وجود نمیآورد.»
در همین زمینه، قاسم جعفری دیگر عضو کمیسیون آموزش مجلس هم بیان میکند: «اساسیترین کاهشی که در بودجه سال 92 دانشگاهها شاهد هستیم، کاهش 7درصدی بخش پژوهش است.» اما به گفته او، به عنوان مثال میتوان از سهم نفت که 4/0درصد است به این بخش اختصاص داد یا بخشی از صندوق توسعه ملی را میتوان به نفع پژوهش برداشت کرد که در قانون هم اشاره شده است. جعفری همچنین میگوید: «باید برای شرکتهای دانشبنیان مبلغ 3هزارمیلیارد تومان اختصاص داد و امسال حداقل هزار میلیارد تومان باید برای صندوقهای شکوفایی در نظر گرفته شود. بیشتر نمایندگان مجلس هم درباره کاهش مبالغ بودجه سال 92 دانشگاهها، آموزشوپرورش، وزارت بهداشت، همچنین پژوهشگاهها نزدیک به 700 پیشنهاد را مطرح کردهاند، اما فعلا نمیتوان اعتبار جدیدی برای دانشگاهها اختصاص داد.»
علاوه بر مشکل کاهش بودجه دانشگاهها و بخش پژوهشگاه، وام شهریه از 170میلیاردتومان به 130میلیاردتومان کاهش داشته است. اما نمایندگان مجلس مخالف کاهش 40میلیارد تومانی وام شهریه سال 92 دانشگاهها هستند. از همینرو رییس کمیسیون آموزش میگوید: «این موضوع باعث میشود که از سال بعد، وام کمتری به دانشجویان واگذار شود.» از طرف دیگر به گفته زاهدی با بیان اینکه قرار بود سههزارمیلیارد تومان به صندوق حمایت از شرکتهای دانشبنیان و نوآوری اختصاص یابد اما در لایحه بودجه منابع چندانی برای این صندوق در نظر گرفته نشده است. همچنین 27میلیارد تومان برای این بخش بودجه در نظر گرفته شده است ولی انتظار مجلس این بود که دولت حدود هزارمیلیارد تومان به آن اختصاص بدهد. براساس قانون برنامه پنجم توسعه، نیم تا 3درصد تولید ناخالص داخلی باید به بخش پژوهش اختصاص یابد و هر سال هم نیمدرصد به آن اضافه شود. براین اساس در بودجه سال آینده که سال سوم برنامه پنجم توسعه است باید حداقل 5/1درصد تولید ناخالص داخلی به پژوهش اختصاص یابد اما پیشبینی لایحه در این زمینه نیمدرصد با ارفاق است.
همین امسال هم مسئولان دانشگاهی کشور از عدم اختصاص بخش زیادی از بودجههای عمرانی و پژوهشی دانشگاهها و ناتوانی در پرداخت حقوق کارکنان قراردادی خبر داده بودند. حتی علیاکبر متکان، معاون اداری و مالی وزارت علوم هم گفته بود دانشگاههای کشور در حال حاضر مشکلات حادی درخصوص تغذیه و پرداخت حقوق و مزایای کارکنان قراردادی خود دارند. همزمان با اختصاص نیافتن بودجههای عمرانی و پژوهشی، بسیاری از دانشگاههای کشور با توقف طرحهای توسعه دانشگاهی و پژوهش مواجه شدند.
البته متکان، امسال، گفته بود کسری بودجه در وزارت علوم نداریم ولی با تخصیص نیافتن بودجه مواجه بودهایم. سال 92 هم که براساس این لایحه دولت، به طور کلی دانشگاهها با کاهش بودجه روبهرو هستند. معاون اداری مالی وزارت علوم پیشتر اعلام کرده بود که بودجه 92 دانشگاهها افزایش پیدا نمیکند ولی از طرفی هم نگفته بود که این بودجه کاهش مییابد. به گفته او بودجه وزارت علوم از 550میلیارد تومان در سال 84 بههزار و 470میلیارد تومان در سال 88 افزایش یافته؛ بودجه 91 هم به 3هزارمیلیارد تومان رسیده است. علاوه بر این بودجه عمرانی وزارت علوم نیز از رشد 100درصدی نسبت به سالهای گذشته برخوردار است و در کنار آن 600میلیارد تومان به منظور مقاومسازی بافتهای فرسوده دانشگاهها در کشور لحاظ شده است.
با اینکه معاون اداری و مالی وزارت علوم از افزایش بودجه در این سالها و نبود مشکل در این وزارتخانه میگوید ولی افزایش هزینه و کمبود منابع مالی در پروژههای بزرگ علمی، کاهش شدید اعزام دانشجویان دکتری برای گذراندن فرصت مطالعاتی و محدود شدن تامین ارز برای اعزام دانشجویان ایرانی معضل بزرگ در آموزش عالی ایران در سال 91 بود. به طوری که کارشناسان معتقدند، تبعات آن سالها بعد نمایان خواهد شد.
روزنامه بهار
No comments:
Post a Comment