سياست تمركز‌گراي وزارت علوم، سياستي نيست كه چندان بتوان ازآن دفاع كرد و با آن موافق بود، چرا كه اساسا دانشگاه‌ها براي بازتوليد فعاليت‌هاي علمي‌شان بايد به دست خود دانشگاهيان اداره شوند.
مطمئنا خود دانشگاهيان در گروه‌هاي علمي و آموزشي دانشگاه تا حدود زيادي بهتر از دولت و كساني كه مرتب در رفت و آمد و تغيير هستند، مي‌توانند براي احياي تركيب اعضاي هيات علمي دانشگاه‌ها و به طور كلي پيشرفت و بهبود وضعيت دانشگاه‌ها اقدام كنند. اين يك واقعيت است كه دولت‌ها دايم در رفت و آمدند و سياست باثباتي در اين زمينه وجود ندارد. خصوصا دولت فعلي كه دائم مهره‌ها و وزير و معاونانش جابه‌جا مي‌شوند. اما دانشگاه‌ها و مراكز علمي نبايد درگير اين رفت و آمدها شوند، چرا كه در وضعيت تغيير و تحولات دايمي، برنامه‌ريزي طولاني مدت براي اموري همچون جذب هيات علمي و حتي تجميع برنامه‌ها و فعاليت‌ها نمي‌توان داشت.
به همين دليل معتقدم مطمئنا اعضاي هيات علمي كه در دانشگاه‌ها فعاليت مي‌كنند، صلاحيت بيشتري براي جذب هيات علمي و تدوين برنامه‌هاي دانشگاه‌ها دارند و تمركزگرايي مانع روند رو به پيشرفت دانشگاه‌ها خواهد بود. اما با وجود اين واقعيت، متاسفانه امروز دانشگاه‌ها از هر جهت در حال خلع اختيار شدن هستند؛ در حال حاضر دانشگاه‌ها هم در پذيرش دانشجو در مقطع تحصيلات تكميلي، هم در جذب اعضاي هيات علمي و مهم‌تر از آن در تعيين و تدوين محتواي آموزشي و سياست‌هايي همچون تفكيك جنسيتي، كاملا بي‌اختيار شده‌اند. اين تمركزگرايي در دانشگاه به عنوان محلي كه مركز تجمع نخبگان علمي است، چندان روند مناسبي نيست و انحطاط بيشتر اين مركز مهم را در پي خواهد داشت. بنابراين اگر ما قصد داريم دانشگاه‌ها را از حيطه دانشگاه بودن خارج كنيم، اين روند، درهمان جهت است. اما اگر قصد داريم دانشگاه‌ها مركز توليد علم و دانش باشد، اين اقدامات مسلما ضربه‌هاي جبران‌ناپذيري به پيكره علمي دانشگاه‌ها خواهد زد.
نتيجه چنين سياست‌هايي، خالي شدن دانشگاه‌ها از انگيزه است. اين روزها اگر سري به دانشگاه‌ها بزنيد فضاي بي‌انگيزگي و رخوت را مي‌بينيد؛ فضايي كه نتيجه سياست‌هاي تمركز گرا و كم شدن استقلال دانشگاه‌ها، گروه‌هاي آموزشي و دانشجويان است. از طرف ديگر تمركزگرايي در وزارت علوم به مانند تمركزگرايي در هر نهاد ديگري، فساد بيشتر را به دنبال خواهد داشت؛ با اين روند متمركز اگر اشكالي در بدنه وزارت علوم و دانشگاه‌ها باشد، كسي نمي‌تواند سخن بگويد و شاهد رشد رويه‌هاي ناسالم در دانشگاه‌ها خواهيم بود. همچنين با انتخاب متمركز هيات علمي در وزارت علوم و خارج از معيارها و نيازهاي واقعي دانشگاه‌ها، اعضايي كه استخدام مي‌شوند، مخاطب‌شان، دانشجو، كارمند و هيات علمي نخواهد بود بلكه نهايتا بايد به مراجع و نهادهاي ديگر پاسخ دهند، كه اين خود زمينه فساد و كاهش بهره‌وري را به دنبال دارد. به طور كلي در حال حاضر با سياست‌هاي فعلي، كار دانشگاه‌ها صرفا توليد مدرك شده است.
*عضو هيات علمي دانشگاه تهران
روزنامه اعتماد
No comments:
Post a Comment